Τέσσερα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου εμπνευσμένα από τον μύθο των Επτά επί Θήβας. Τα ποιήματα πρωτοδημοσιεύθηκαν στη συλλογή Μαρτυρίες Β’. Αναδημοσιεύονται στα Ποιήματα, Τόμος Θ’, σσ. 270-271.
Στο κείμενο συζητούνται πέντε διαφορετικές στρατηγικές για τη χρήση της μορφής του βαρβάρου στην τραγωδία του Ευριπίδη, με παραδείγματα από την “Ιφιγένεια εν Ταύροις”, τον “Ορέστη”, τις “Φοίνισσες”, την “Εκάβη” και τη “Μήδεια”.
Στο πλαίσιο του θεσμού των προσκεκλημένων ομιλητών, η Θεματική Ενότητα ΕΛΛ421 του Προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου …
Η διάλεξη που ακολουθεί δόθηκε στο πλαίσιο της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ421: Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο ΙΙ (Κωμωδία) του Προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, στις 15 Μαρτίου 2018.
Η διάλεξη περιγράφει και επιχειρεί να ερμηνεύσει τις αλλαγές που επήλθαν στο κωμικό είδος στα εκατό χρόνια περίπου που χωρίζουν την πρώτη εμφάνιση στη σκηνή του Αριστοφάνη (427 π.Χ.) και του Μενάνδρου (322 π.Χ.).
Στο πλαίσιο του θεσμού των Προσκεκλημένων Ομιλητών, η Θεματική Ενότητα ΕΛΛ421: Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο, ΙΙ (Κωμωδία) του Προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, φιλοξένησε την Τετάρτη, 28 Φεβρουαρίου, ώρα 19:30, την αγαπητή συνάδελφο Ελένη Κακλαμάνου.
Το βίντεο αυτό, διάρκειας περίπου 4 ωρών, καταγράφει την 1η Ομαδική Συμβουλευτική Συνάντηση της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ421: Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο ΙΙ, Κωμωδία του Προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου. Η συνάντηση έλαβε χώρα στις 17 Φεβρουαρίου 2018. Τα σκίτσα που χρησιμοποιούνται στις διαφάνειες είναι έργο του Χρήστου Γουσίδη.
Το τηλεσεμινάριο καλύπτει τα εξής ζητήματα:
* Η θεατρική και φιλολογική ιστορία των Νεφελών
* Το περιεχόμενο και η φυσιογνωμία του έργου: Οι Νεφέλες ως η πρώτη μαύρη κωμωδία στην ιστορία της ανθρωπότητας
* Οι Νεφέλες ως η Κωμωδία της Κρίσης και το αιώνιο ερώτημα “Τίς πταίει”
* Οι δομικές και άλλες ιδιομορφίες των Νεφελών σε σύγκριση με την τυπική αριστοφανική κωμωδία της περιόδου αυτής.
Στο βίντεο που ακολουθεί καταγράφεται τηλεσεμινάριο, που παραδόθηκε το πλαίσιο της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ421: Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο ΙΙ (Κωμωδία) του Προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου στις 12 Οκτωβρίου 2018.
Dulce et decorum est pro patria mori; Αυτό άραγε είναι συνοπτικά το νόημα της Ιφιγένειας εν Αυλίδι; Ακολουθώντας τις σύγχρονες τάσεις της φιλολογικής έρευνας η Μαγδαλένα Ζήρα απαντά αρνητικά: Όχι, γιατί “να πεθαίνεις για την Ελλάδα είναι άλλο κι άλλο εκείνη να σε πεθαίνει”.
Πολύ ενδιαφέρουσες οι χθεσινές Βάκχες του Yair Sherman Ensemble, που παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του 20ου Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, το οποίο διοργανώνουν το Κυπριακό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και ο Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού.
Στη σημερινή ανάρτηση συγκεντρώνονται εφαρμογές σχεδιασμένες για το λειτουργικό σύστημα Android, που απευθύνονται τόσο στους κλασικούς φιλολόγους όσο και γενικότερα στους λάτρεις της αρχαίας ελληνικής και της ρωμαϊκής αρχαιότητας. Η ανάρτηση αυτή συμπληρώνει την παλαιότερη, η οποία συγκέντρωνε εφαρμογές για το λειτουργικό σύστημα iOS της Apple.
Στην παρούσα ανάρτηση συλλέγονται εφαρμογές iOS, χρήσιμες για κλασικούς φιλολόγους, φοιτητές κλασικής φιλολογίας και γενικά λάτρεις της αρχαιοελληνικής κυρίως αρχαιότητας.
Τι ήταν αυτό που ονομάζουμε Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας και ποια υπήρξε η σημασία του στην ιστορία του αρχαιοελληνικού και του παγκόσμιου πολιτισμού;
Βασικό σημείο απόκλισης του αρχαίου δράματος από το σύγχρονο είναι ο ρόλος και η σημασία που η μουσική διαδραμάτιζε σε αυτό. Η αρχαία τραγωδία και κωμωδία δεν ήταν ακριβώς “μουσικό θέατρο” κατά τον τρόπο της σύγχρονης όπερας· εμπεριείχαν όμως ως ουσιώδη παράμετρο τη μουσική και την έρρυθμη κίνηση, δηλαδή την κίνηση με τη συνοδεία μουσικής ή την πλήρη όρχηση που συνδυαζόταν με τραγούδι.
“Περιγράψτε τη διαδικασία με την οποία έφτασαν στα χέρια μας τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα και ειδικά κείμενα των τριών τραγικών ποιητών”
“Ποιος/ποιοι κρατικοί αξιωματούχοι ήταν υπεύθυνοι για τη διοργάνωση των αθηναϊκών φεστιβάλ που εμπεριείχαν στο πρόγραμμά τους πρωτότυπες θεατρικές παραστάσεις; Ποια ακριβώς ήταν τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες του καθενός; Πώς εξηγείται η ανάθεση του συγκεκριμένου φεστιβάλ στον συγκεκριμένο αξιωματούχο και όχι σε άλλον;”
Στο κείμενο που ακολουθεί συγκεντρώνονται οι πιο βασικές διαφορές ανάμεσα στην Παλαιά Κωμωδία (486-400 π.Χ.), την οποία γνωρίζουμε κυρίως από το έργο του Αριστοφάνη, και τη Νέα Κωμωδία (323 π.Χ. – 2ος αι. μ.Χ.), κυριότερος εκπρόσωπος της οποίας είναι για μας ο Μένανδρος.
Στην ανάρτηση αυτή συγκεντρώνονται δύο τηλεμαθήματα για την αρχαία κωμωδία (Παλαιά και Νέα), τα οποία έλαβαν χώρα στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, στις 20 και 27 Μαΐου 2016. Τα τηλεμαθήματα διδάχθηκαν στο πλαίσιο της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ 421: Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο ΙΙ (Κωμωδία) του πτυχιακού προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό”.
Για να κατανοήσουμε πληρέστερα το έργο και να αντιληφθούμε πλήρως τη σημειολογία του διπλού του τίτλου, είναι πολύ σημαντικό να απαντήσουμε επιπλέον και στα ακόλουθα δύο ερωτήματα, τα οποία ο Sommerstein μοιάζει να αντιπαρέρχεται:
(α) Τι συνεπάγεται για την πρόσληψη του έργου το γεγονός ότι προτάχθηκε ο τίτλος Σαμία, ο οποίος και στο τέλος επικράτησε ως ο μοναδικός; Με άλλα λόγια, γιατί ο τίτλος κατέληξε να είναι Η Γυναίκα από τη Σάμο ή το Συμπεθεριό και όχι Το Συμπεθεριό ή η Γυναίκα από τη Σάμο; Πού τοποθετεί το θεματικό επίκεντρο του έργου ο τίτλος Σαμία και πού το μετατοπίζει ο τίτλος Κηδεία; Είναι ασύμβατοι μεταξύ τους οι δύο τίτλοι ή μήπως λειτουργούν παραπληρωματικά;
(β) Γιατί, αν σκοπός ήταν να υποδειχθεί η σημασία της γυναίκας από τη Σάμο στην εξέλιξη της πλοκής, χρησιμοποιήθηκε τίτλος που παραπέμπει στην εθνική της καταγωγή παρά στο κύριό της όνομα: με άλλα λόγια, γιατί Σαμία και όχι, π.χ., Χρυσίς;
Οι Νεφέλες είναι έργο που παρουσιάζει πολλά από τα τυπικά στοιχεία του είδους που ονομάζεται «Παλαιά Κωμωδία». Είναι όμως ταυτόχρονα και έργο που παίζει με τις συμβάσεις του είδους που υπηρετεί, τις σχολιάζει ειρωνικά και τις υπονομεύει με πάρα πολλούς τρόπους.
Η συγκριτική εξέταση έργων του αρχαίου ελληνικού δραματολογίου είναι άσκηση πολύ διδακτική. Στο κείμενο που ακολουθεί συγκρίνουμε τις Νεφέλες του Αριστοφάνη και τη Σαμία του Μενάνδρου απαντώντας στα κάτωθι δύο ερωτήματα:
Ερώτημα 1ο: Τόσο οι Νεφέλες του Αριστοφάνη όσο και η Σαμία του Μενάνδρου έχουν ως επίκεντρο τη σχέση πατέρα-γιου. Το κάθε έργο, όμως, προσδίδει στο σύνηθες αυτό δραματικό μοτίβο τη δική του ιδιαίτερη χροιά. Σχολιάστε.
Ερώτημα 2ο: Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τους δύο γέροντες, αφενός τον Στρεψιάδη των Νεφελών, αφετέρου τον Δημέα της Σαμίας, τεκμηριώστε την άποψη ότι οι κωμωδίες του Μενάνδρου, σε αντίθεση με αυτές του Αριστοφάνη, επιδιώκουν τον ψυχολογικό ρεαλισμό.
