Φιλοκτήτης και Οιδίπους: δύο σοφόκλειοι γέροντες
Ένα από τα νήματα που συνδέουν τις δύο τραγωδίες του Σοφοκλή που μελετάμε αυτό το εξάμηνο στη Θεματική Ενότητα ΕΛΛ411: …
Previous articles
Για τον “Οιδίποδα επί Κολωνώ” του Σοφοκλή: (3) βιντεομάθημα
Το βίντεο που ακολουθεί καταγράφει τη 2η Ομαδική Συμβουλευτική Συνάντηση (ΟΣΣ) της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ411: Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο Ι (Τραγωδία) του Προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, η οποία έλαβε χώρα στις 27 Οκτωβρίου 2018.
Για τον “Οιδίποδα επί Κολωνώ” του Σοφοκλή: (1) Εισαγωγικά
Ο Οιδίπους επί Κολωνώ παρουσιάζει ένα παράδοξο: τη φοβερή δύναμη ενός ανθρώπου σε κατάσταση απόλυτης αδυναμίας. Τυφλός, κατάκοπος, εξόριστος, ανέστιος και πένης, ο Οιδίπους εξαρτάται από την κόρη του σε βαθμό που αδυνατεί να επιτελέσει ακόμη και την κρίσιμη τελετουργία του καθαρμού. Κι όμως ο άνθρωπος αυτός κρατά στα χέρια του μια τρομερή δύναμη: τη μαγική επενέργεια της τελευταίας του κατοικίας. Η πόλη που θα τη φιλοξενήσει θα ευεργετηθεί· οι εχθροί της (και οι εχθροί του Οιδίποδα) θα υποστούν την καταστροφική ισχύ της μεταθανάτιάς του εκδίκησης.
Για τον “Οιδίποδα επί Κολωνώ” του Σοφοκλή (2): Εικονογραφημένη παρουσίαση της πλοκής (βίντεο)
Στο βίντεο που ακολουθεί προσφέρεται σύνοψη της πλοκής της τραγωδίας του Σοφοκλή “Οιδίπους επί Κολωνώ”, εικονογραφημένη με φωτογραφίες από τις παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή (1952, 1958, 1975, 1989).
Για τον “Φιλοκτήτη” του Σοφοκλή (4): Ο Αχιλλέας και ο Πολύφημος
Κάθε μορφή λογοτεχνίας, συμπεριλαμβανομένης της δραματικής, λειτουργεί (και) διακειμενικά. Επικά διακείμενα όπως ο ιλιαδικός Αχιλλέας (κυρίως στο Α, το Ι και το Σ) και ο οδυσσειακός Κύκλωπας (στο ι) συμβάλλουν στη διαμόρφωση του θεατρικού χαρακτήρα του Φιλοκτήτη στην ομότιτλη τραγωδία του Σοφοκλή.
Για τον “Φιλοκτήτη” του Σοφοκλή (1): βιντεομάθημα
Στο βίντεο που ακολουθεί καταγράφεται η 1η Ομαδική Συμβουλευτική Συνάντηση της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ411: Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο Ι (Τραγωδία) του Προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου. Η συνάντηση έλαβε χώρα στις 15 Σεπτεμβρίου 2018. Στη συνάντηση επιχειρήθηκε εισαγωγή στην τραγωδία του Σοφοκλή Φιλοκτήτης. Η διάρκεια του μαθήματος είναι 3 ώρες και 22 λεπτά.
Για τον “Φιλοκτήτη” του Σοφοκλή (2): Οι παρεμβάσεις του Σοφοκλή στον παραδεδομένο μύθο
Tα βασικά συστατικά του φιλοκτήτειου μύθου εντοπίζονται στα ομηρικά έπη, τα έπη του Κύκλου (Κύπρια, Ιλίου Πέρσις) και τη λυρική ποίηση (Πίνδαρος). Πιο άμεσοι προκάτοχοι όμως του Σοφοκλή ήταν ο Αισχύλος και ο Ευριπίδης, που επίσης έγραψαν Φιλοκτήτη. Στην ανάρτηση αυτή παρουσιάζουμε τις επτά βασικές καινοτομίες του Σοφοκλή στον “Φιλοκτήτη” με αύξουσα σειρά σπουδαιότητας.
Για τον “Φιλοκτήτη” του Σοφοκλή (3): ο Νεοπτόλεμος και η τραγική σύγκρουση
Ο Φιλοκτήτης του Σοφοκλή παρουσιάζει την ηθική πορεία, όχι ενός, όπως υποβάλλει ίσως ο τίτλος του έργου, αλλά τριών ανθρώπων, τραγικών όλων με τον τρόπο τους έστω και σε άνισο βαθμό, αφού καθένας από αυτούς βρίσκεται πιεσμένος ανάμεσα στις μυλόπετρες σκληρών διλημμάτων. Ο Νεοπτόλεμος βρίσκεται στενεμένος ανάμεσα σε δύο δρόμους αλλά και σε ισάριθμα υποκατάστατα του χαμένου πατέρα, που δεν γνώρισε ποτέ. Η εσωτερική σύγκρουση του Νεοπτολέμου προκαλείται και από την ηθικά αμφιλεγόμενη στάση των δύο οδηγών του. Τόσο ο Φιλοκτήτης όσο και ο Οδυσσέας αντιμετωπίζουν τον Νεοπτόλεμο εργαλειακά.
Σύντομες παρεμβάσεις για την κρίση στην κυπριακή εκπαίδευση το καλοκαίρι του 2018
υγκεντρώνω εδώ — περισσότερο με τη λογική του “τι έκανες στον πόλεμο, μπαμπά” (περί πολέμου πρόκειται, μην έχετε αμφιβολία — μια σειρά από κείμενα που πρωτοδημοσιεύθηκαν στο Facebook. Γιατί γράφτηκαν τα κειμενάκια αυτά; Όχι διότι προσδοκούσα να ασκήσω οποιαδήποτε πραγματική επιρροή ή επειδή διέθετα περίσσεια χρόνου. Γράφτηκαν διότι δεν ήθελα η συνείδησή μου να μου απευθύνει τη σοφόκλεια μομφή: οὐκ ἦσθ᾿ ἵν᾿ ἡμεῖς, ἀλλ᾿ ἀπῆσθ᾿ ἵν᾿ οὔ σ᾿ ἔδει (Φιλ. 379).
Εξορθολογίσατε την εκπαίδευσιν!
Στόχος, ακούω, είναι ο εξορθολογισμός της δημόσιας εκπαίδευσης. Κίνητρο, η βελτίωση της σχέσης κόστους-οφέλους. Κάλλιστα! Ιδού δέκα σημεία αφετηρίας: 1. …
Εξήντα πέντε χρόνια από τους σεισμούς της Κεφαλονιάς (1953)
Με αφορμή την ανείπωτη τραγωδία στην ανατολική Αττική θυμήθηκα αυτές τις μέρες μια άλλη μαύρη επέτειο, από την οποία κλείνουν φέτος εξήντα πέντε ολόκληρα χρόνια.
Για την “Άλκηστη” του Πάρη Ερωτοκρίτου (Fresh Target Theatre Ensemble, Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, Κύπρος 2018)
Η Άλκηστη του Πάρη Ερωτοκρίτου δεν ήταν παράσταση χωρίς ψεγάδια. Ήταν όμως παράσταση από τις λίγες για τις οποίες μπορεί κανείς να πει πως ανακαίνισε τον Ευριπίδη —και μάλιστα με τρόπο τόσο λεπτό και αδιόρατο, όσο και ευφυέστατα ευρηματικό.
Για την “Άλκηστη” του Ευριπίδη: ἄφυκτον δῶρον και ευριπίδεια ειρωνεία
Ένα από τα βασικά ερμηνευτικά ζητούμενα της ευριπίδειας Άλκηστης είναι το περιεχόμενο της ηθικής κρίσης πως θεατές καλούμαστε να διατυπώσουμε για τον Άδμητο. Πώς είναι δυνατόν να αποδέχεται τόσο εύκολα να θυσιαστούν άλλοι γι᾽ αυτόν, να απαιτεί την αυτοθυσία του πατέρα του και να μην επιχειρεί να αποτρέψει τελικά τον θάνατο της αγαπημένης του γυναίκας; Τι άνθρωπος είναι αυτός;
Για το πρώτο στάσιμο του αισχύλειου “Αγαμέμνονα” (385-487)
O έμπειρος θεατής γνωρίζει πως τα σημεία στα οποία συμπυκνώνεται η θεματολογία μιας τραγωδίας και διατυπώνονται οι διδακτικές της συνεπαγωγές …
Ψιλά ασυνάρτητα
Χαϊκού σε ηρώον Ελευθερία για σένα προσευχόμουν στον θεό της νύχτας. Θουκυδίδης Οι πόθοι μας λαξεύονται σαν πέτρες στα λατομεία …
Τέλλον Αθηναίον
Τέλλον Αθηναίον Ηρόδοτος, 1.30 Στα μεγαθήρια της Λυδίας τα μακρινά έφτασε κάποτε πλανώμενος ο Σόλων. Μες σ’ άλλα λόγια θαυμαστά, …
Αθηνά
Αθηνά Τι να μιλήσει; Τι να πει; Πέρασε πια τις πύλες η πομπή Χρυσή φανφάρα σεισμικής συγκίνησης. Τι να μιλήσει; …
Πορεία
Πορεία Περιπλανήθηκες στις γκρίζες θάλασσες των φιλοσοφημένων ενδοιασμών Και γαλουχήθηκες στις εθνικές παλιγγενεσίες των άστρων Πλανήθηκες κι επέστρεψες στο …
Περί αυτοχειρίας: μικρή ποιητική ανθολογία
Ποιήματα Ελλήνων και ξένων ποιητών με θέμα την αυτοχειρία.
Αρχαίο δράμα, σύγχρονα ποιήματα (7): Τέσσερα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου εμπνευσμένα από τον μύθο των Επτά επί Θήβας
Τέσσερα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου εμπνευσμένα από τον μύθο των Επτά επί Θήβας. Τα ποιήματα πρωτοδημοσιεύθηκαν στη συλλογή Μαρτυρίες Β’. Αναδημοσιεύονται στα Ποιήματα, Τόμος Θ’, σσ. 270-271.
