Διάρκεια
Να στρέφεσαι προς την Ανατολή, για να προσευχηθείς. Προς την Ιερουσαλήμ. Προς την Αμμόχωστο.- Advertisements
Previous articles
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη (4): Οι “Νεφέλες” και ο ‘τύπος’ της Παλαιάς Κωμωδίας
Οι Νεφέλες είναι έργο που παρουσιάζει πολλά από τα τυπικά στοιχεία του είδους που ονομάζεται «Παλαιά Κωμωδία». Είναι όμως ταυτόχρονα και έργο που παίζει με τις συμβάσεις του είδους που υπηρετεί, τις σχολιάζει ειρωνικά και τις υπονομεύει με πάρα πολλούς τρόπους.
Συγκρίνοντας τις “Νεφέλες” και τη “Σαμία”: δύο σημεία επαφής και απόκλισης (και δύο συμπληρωματικές σημειώσεις)
Η συγκριτική εξέταση έργων του αρχαίου ελληνικού δραματολογίου είναι άσκηση πολύ διδακτική. Στο κείμενο που ακολουθεί συγκρίνουμε τις Νεφέλες του Αριστοφάνη και τη Σαμία του Μενάνδρου απαντώντας στα κάτωθι δύο ερωτήματα:
Ερώτημα 1ο: Τόσο οι Νεφέλες του Αριστοφάνη όσο και η Σαμία του Μενάνδρου έχουν ως επίκεντρο τη σχέση πατέρα-γιου. Το κάθε έργο, όμως, προσδίδει στο σύνηθες αυτό δραματικό μοτίβο τη δική του ιδιαίτερη χροιά. Σχολιάστε.
Ερώτημα 2ο: Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τους δύο γέροντες, αφενός τον Στρεψιάδη των Νεφελών, αφετέρου τον Δημέα της Σαμίας, τεκμηριώστε την άποψη ότι οι κωμωδίες του Μενάνδρου, σε αντίθεση με αυτές του Αριστοφάνη, επιδιώκουν τον ψυχολογικό ρεαλισμό.
Για τις “Φοίνισσες” του Ευριπίδη: (8) Ερωτήσεις κατανόησης και εμβάθυνσης
Οι παρακάτω ερωτήσεις σκοπό έχουν να βοηθήσουν τους φοιτητές που μελετούν τις “Φοίνισσες” να κατανοήσουν το κείμενο και να εμβαθύνουν σε αυτό. Σημειώνουμε με ευχαρίστηση πως με την ανάρτηση αυτή οι “Λωτοφάγοι” φτάνουν τα 300 κείμενα στα τέσσερα και κάτι χρόνια της ύπαρξής τους! Σας ευχαριστούμε που μας διαβάζετε.
Για τους “Επτά επί Θήβας” του Αισχύλου: (8) Ερωτήσεις κατανόησης και εμβάθυνσης
Οι παρακάτω ερωτήσεις σκοπό έχουν να βοηθήσουν τους φοιτητές που μελετούν τους Επτά επί Θήβας του Αισχύλου να κατανοήσουν και να εμβαθύνουν στο έργο.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (6) Ερωτήσεις κατανόησης και εμβάθυνσης
Οι παρακάτω ερωτήσεις σκοπό έχουν να βοηθήσουν τους φοιτητές που μελετούν τις Νεφέλες να κατανοήσουν και να εμβαθύνουν στο έργο.
Για τη “Σαμία” του Μενάνδρου: ερωτήσεις κατανόησης και εμβάθυνσης
Οι πιο κάτω ερωτήσεις σκοπό έχουν να βοηθήσουν τους φοιτητές που μελετούν τη Σαμία σε πτυχιακό ή μεταπτυχιακό επίπεδο να εντοπίσουν τα σημαντικότερα κλειδιά ερμηνείας του κειμένου. Εύχομαι η ανάρτηση να φανεί χρήσιμη στους ενδιαφερόμενους!
Ο Μένανδρος ανάμεσα στον ρεαλισμό, την ιδεολογική φαντασία και την κειμενικότητα: παραδείγματα από τη “Σαμία” (Μέρος 2/2)
O Μένανδρος, λοιπόν, εκθέτει στις κωμωδίες του πραγματικά προβλήματα, που αγγίζουν τις ζωές ανθρώπων, οι οποίοι ανάγονται μεν σε κωμικούς τύπους αλλά διαγράφονται με τρόπο που τους κάνει να θυμίζουν αληθινές, σχεδόν εξατομικευμένες προσωπικότητες. Φτάνουν, όμως, όλα αυτά, για να χαρακτηριστεί ο Μένανδρος «ρεαλιστικός»;
Ο Μένανδρος ανάμεσα στον ρεαλισμό, την ιδεολογική φαντασία και την κειμενικότητα: παραδείγματα από τη “Σαμία” (Μέρος 1/2)
Οι αρχαίοι κριτικοί ομόφωνα αποφαίνονται ότι η αξία του Μενάνδρου έγκειται πρωτίστως στον ακριβή τρόπο με τον οποίο αναπαριστά τον βίο και την πολιτεία των ανθρώπων της εποχής του. Είναι γνωστό σε όλους μας το επίγραμμα του Αριστοφάνη του Βυζαντίου: ὦ Μένανδρε καὶ βίε / πότερος ἄρ᾽ ἡμῶν πότερον ἀπεμιμήσατο. Η κρίση αυτή δεν ήταν ούτε σπάνια ούτε μοναδική στην αρχαιότητα. Πόσο ακριβής είναι όμως και πώς οφείλουμε εμείς να την προσλάβουμε;
Τιμή στον Γρηγόρη Πιερή Αυξεντίου: ανθολογία ποιημάτων (Μέρος 3ο)
Σε αυτό το τρίτο και τελευταίο μέρος του ποιητικού αφιερώματος των «Λωτοφάγων» στον Γρηγόρη Αυξεντίου ανθολογούνται ποιήματα που συγκεντρώθηκαν στον τόμο Ωδές και Μπαλάντες στον Γρηγόρη Αυξεντίου (επιμ. Άντη Περνάρη και Κύπρου Χρυσάνθη). Το ποίημα του ιδίου του Περνάρη συμπεριλήφθηκε στο πρώτο μέρος του αφιερώματός μας.
Τιμή στον Γρηγόρη Πιερή Αυξεντίου: ανθολογία ποιημάτων (Μέρος 2ο)
Σήμερα, παραμονή της επετείου του μεγάλου ξεσηκωμού της ΕΟΚΑ εναντίον του Άγγλου κατακτητή (1η Απριλίου 1955), αναρτάται στους “Λωτοφάγους” το πρώτο από δύο επιπλέον μέρη της ποιητικής ανθολογίας προς τιμήν του Γρηγόρη Αυξεντίου (το πρώτο μέρος δημοσιεύθηκε ανήμερα της θυσίας του ήρωα, στις 3 Μαρτίου). Στο πρόσωπο του υπαρχηγού της ΕΟΚΑ βεβαίως τιμώνται όλοι όσοι αγωνίστηκαν — είτε στα πεδία των μαχών είτε με άλλο τρόπο — για την Ελευθερία.
Τιμή στον Ευαγόρα Παλληκαρίδη: ανθολογία ποιημάτων
Όπως και στην περίπτωση του Γρηγόρη Αυξεντίου, οι “Λωτοφάγοι” τιμούν τη μνήμη του Ευαγόρα Παλληκαρίδη ανθολογώντας γνωστά και λιγότερο γνωστά ποιήματα, που γράφτηκαν προς δοξαν της θυσίας του. Η ανθολογία διανθίζεται με μελοποιημένα ποιήματα του Ήρωα.
Τιμή στον Γρηγόρη Πιερή Αυξεντίου: ανθολογία ποιημάτων (Μέρος 1ο)
Στη συλλογή που δημοσιεύεται σήμερα εδώ περιλαμβάνονται ποιήματα τόσο από δόκιμους ποιητές, όσο και από τους δύο γονείς του Ήρωα, Πιερή και Αντωνού Αυξεντίου (δικαιωματικά τα ποιήματά τους προτάσσονται)· τόσο από κορυφαίες ποιητικές φωνές (Ρίτσος, Μόντης, Χαραλαμπίδης, Πασιαρδής, Ζαφειρίου) όσο και από ποιητές λιγότερο προβεβλημένους.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.9) Η Έξοδος (1675-1737 Στ.)
Στην κωμωδία, η Έξοδος είναι συνήθως ένα μεγάλο, θορυβώδες, κάποτε και «πικάντικο» γλέντι (με απελευθερωμένα τα σώματα και τα μυαλά στο πνεύμα της λατρείας του θεού Διονύσου). Καταλήγοντας η Κωμωδία γιορτάζει τον θρίαμβο του Kωμικού Ήρωα συνήθως με ένα γάμο, μια θρησκευτική γιορτή, έναν κῶμο, κ.τ.ό. Οι «Νεφέλες» όμως — αναμενόμενο πια! — αποκλίνουν από τα συνηθισμένα και σε αυτό το σημείο.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.8) Ο Β᾽ Επιρρηματικός Αγώνας (1542-1674 Στ.)
Αν η ύπαρξη δεύτερης Παράβασης δεν είναι πρωτάκουστη, η ύπαρξη δεύτερου Επιρρηματικού Αγώνα Λόγων σε μια κωμωδία — και μάλιστα σε πλήρη ανάπτυξη, δηλαδή με όλα τα δομικά του συστατικά — είναι πολύ πιο σπάνια. Ακόμη πιο σπάνιο είναι το γεγονός ότι ο δεύτερος Επιρρηματικός Αγώνας στις «Νεφέλες» είναι οργανωμένος με τέτοιο τρόπο, ώστε εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι αποτελεί καθρέφτισμα του προηγούμενου.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.7) Ιαμβικές Σκηνές (1335-1541 Στ.)
Οι «Ιαμβικές Σκηνές» είναι σειρά επεισοδίων, στα οποία ενώπιον του κωμικού ήρωα εμφανίζονται ένας-ένας διάφοροι χαρακτήρες, στην πλειονότητά τους πρώην αντίπαλοί του, που εξευτελίζονται και γελοιο-ποιούνται. Μερικές φορές την πομπή συμπληρώνουν άνθρωποι που το προηγούμενο καθεστώς τους είχε αδικήσει και που τώρα, σ᾽ αυτό τον «γενναίο καινούριο κόσμο», λαμβάνουν επιτέλους την αμοιβή τους.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.6) Η Β᾽ Παράβαση (1319-1334 Στ.)
∗ Το τμήμα αυτό του έργου ονομάζεται «Δεύτερη Παράβαση», διότι για δεύτερη φορά: (α) αδειάζει η σκηνή από τους υποκριτές και μένει μόνος ο Χορός στην ορχήστρα· (β) διακόπτεται η κανονική ροή της δράσης· και (γ) ο Χορός απευθύνεται στους θεατές «ξεχνώντας» ότι η παράσταση είναι ένας ξεχωριστός, πλαστός κόσμος, που υποτίθεται ότι δεν πρέπει να επικοινωνεί ευθέως με τον κόσμο των θεατών, και τους δίνει ηθικές συμβουλές και νουθεσίες.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.5) Ο Α᾽ Επιρρηματικός Αγώνας (1040-1318 Στ.)
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ: Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (1) Εισαγωγικά Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (2) Η κωμωδία της Κρίσης Για …
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.4) Μεταβατικό επεισόδιο (780-1039 Στ.)
Η επίσημη μαθητεία του Στρεψιάδη ξεκινά με το ξέσπασμα του Σωκράτη, που αγανακτεί για την ανικανότητα του καινούριου του μαθητή να συγκρατήσει στη μνήμη του οποιαδήποτε ουσιαστική γνώση. Σύντομα αποδεικνύεται ότι αιτία γι᾽ αυτό δεν είναι μόνο η προχωρημένη ηλικία και το αδύναμο μυαλό του γέροντα, αλλά και το γεγονός ότι δεν αντιλαμβάνεται πώς τον εξυπηρετεί στην κατάστασή του μια διδασκαλία περί μέτρων και ρυθμών ή για τα γραμματικά γένη των ζώων και των κυρίων ονομάτων.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.3α) Η Α᾽ Παράβαση (666-779 Στ.)
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ: Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (1) Εισαγωγικά Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (2) Η κωμωδία της Κρίσης Για …
