Στο βίντεο που ακολουθεί καταγράφεται η 1η Ομαδική Συμβουλευτική Συνάντηση της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ411: Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο Ι (Τραγωδία) του Προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου. Η συνάντηση έλαβε χώρα στις 15 Σεπτεμβρίου 2018. Στη συνάντηση επιχειρήθηκε εισαγωγή στην τραγωδία του Σοφοκλή Φιλοκτήτης. Η διάρκεια του μαθήματος είναι 3 ώρες και 22 λεπτά.
O έμπειρος θεατής γνωρίζει πως τα σημεία στα οποία συμπυκνώνεται η θεματολογία μιας τραγωδίας και διατυπώνονται οι διδακτικές της συνεπαγωγές …
Το βίντεο αυτό, διάρκειας περίπου 4 ωρών, καταγράφει την 1η Ομαδική Συμβουλευτική Συνάντηση της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ421: Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο ΙΙ, Κωμωδία του Προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου. Η συνάντηση έλαβε χώρα στις 17 Φεβρουαρίου 2018. Τα σκίτσα που χρησιμοποιούνται στις διαφάνειες είναι έργο του Χρήστου Γουσίδη.
Το τηλεσεμινάριο καλύπτει τα εξής ζητήματα:
* Η θεατρική και φιλολογική ιστορία των Νεφελών
* Το περιεχόμενο και η φυσιογνωμία του έργου: Οι Νεφέλες ως η πρώτη μαύρη κωμωδία στην ιστορία της ανθρωπότητας
* Οι Νεφέλες ως η Κωμωδία της Κρίσης και το αιώνιο ερώτημα “Τίς πταίει”
* Οι δομικές και άλλες ιδιομορφίες των Νεφελών σε σύγκριση με την τυπική αριστοφανική κωμωδία της περιόδου αυτής.
Στην ανάρτηση αυτή συγκεντρώνονται δύο τηλεμαθήματα για την αρχαία κωμωδία (Παλαιά και Νέα), τα οποία έλαβαν χώρα στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, στις 20 και 27 Μαΐου 2016. Τα τηλεμαθήματα διδάχθηκαν στο πλαίσιο της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ 421: Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο ΙΙ (Κωμωδία) του πτυχιακού προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό”.
Οι Νεφέλες είναι έργο που παρουσιάζει πολλά από τα τυπικά στοιχεία του είδους που ονομάζεται «Παλαιά Κωμωδία». Είναι όμως ταυτόχρονα και έργο που παίζει με τις συμβάσεις του είδους που υπηρετεί, τις σχολιάζει ειρωνικά και τις υπονομεύει με πάρα πολλούς τρόπους.
Οι παρακάτω ερωτήσεις σκοπό έχουν να βοηθήσουν τους φοιτητές που μελετούν τους Επτά επί Θήβας του Αισχύλου να κατανοήσουν και να εμβαθύνουν στο έργο.
Οι παρακάτω ερωτήσεις σκοπό έχουν να βοηθήσουν τους φοιτητές που μελετούν τις Νεφέλες να κατανοήσουν και να εμβαθύνουν στο έργο.
O Μένανδρος, λοιπόν, εκθέτει στις κωμωδίες του πραγματικά προβλήματα, που αγγίζουν τις ζωές ανθρώπων, οι οποίοι ανάγονται μεν σε κωμικούς τύπους αλλά διαγράφονται με τρόπο που τους κάνει να θυμίζουν αληθινές, σχεδόν εξατομικευμένες προσωπικότητες. Φτάνουν, όμως, όλα αυτά, για να χαρακτηριστεί ο Μένανδρος «ρεαλιστικός»;
Οι αρχαίοι κριτικοί ομόφωνα αποφαίνονται ότι η αξία του Μενάνδρου έγκειται πρωτίστως στον ακριβή τρόπο με τον οποίο αναπαριστά τον βίο και την πολιτεία των ανθρώπων της εποχής του. Είναι γνωστό σε όλους μας το επίγραμμα του Αριστοφάνη του Βυζαντίου: ὦ Μένανδρε καὶ βίε / πότερος ἄρ᾽ ἡμῶν πότερον ἀπεμιμήσατο. Η κρίση αυτή δεν ήταν ούτε σπάνια ούτε μοναδική στην αρχαιότητα. Πόσο ακριβής είναι όμως και πώς οφείλουμε εμείς να την προσλάβουμε;
Στην κωμωδία, η Έξοδος είναι συνήθως ένα μεγάλο, θορυβώδες, κάποτε και «πικάντικο» γλέντι (με απελευθερωμένα τα σώματα και τα μυαλά στο πνεύμα της λατρείας του θεού Διονύσου). Καταλήγοντας η Κωμωδία γιορτάζει τον θρίαμβο του Kωμικού Ήρωα συνήθως με ένα γάμο, μια θρησκευτική γιορτή, έναν κῶμο, κ.τ.ό. Οι «Νεφέλες» όμως — αναμενόμενο πια! — αποκλίνουν από τα συνηθισμένα και σε αυτό το σημείο.
Αν η ύπαρξη δεύτερης Παράβασης δεν είναι πρωτάκουστη, η ύπαρξη δεύτερου Επιρρηματικού Αγώνα Λόγων σε μια κωμωδία — και μάλιστα σε πλήρη ανάπτυξη, δηλαδή με όλα τα δομικά του συστατικά — είναι πολύ πιο σπάνια. Ακόμη πιο σπάνιο είναι το γεγονός ότι ο δεύτερος Επιρρηματικός Αγώνας στις «Νεφέλες» είναι οργανωμένος με τέτοιο τρόπο, ώστε εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι αποτελεί καθρέφτισμα του προηγούμενου.
Οι «Ιαμβικές Σκηνές» είναι σειρά επεισοδίων, στα οποία ενώπιον του κωμικού ήρωα εμφανίζονται ένας-ένας διάφοροι χαρακτήρες, στην πλειονότητά τους πρώην αντίπαλοί του, που εξευτελίζονται και γελοιο-ποιούνται. Μερικές φορές την πομπή συμπληρώνουν άνθρωποι που το προηγούμενο καθεστώς τους είχε αδικήσει και που τώρα, σ᾽ αυτό τον «γενναίο καινούριο κόσμο», λαμβάνουν επιτέλους την αμοιβή τους.
∗ Το τμήμα αυτό του έργου ονομάζεται «Δεύτερη Παράβαση», διότι για δεύτερη φορά: (α) αδειάζει η σκηνή από τους υποκριτές και μένει μόνος ο Χορός στην ορχήστρα· (β) διακόπτεται η κανονική ροή της δράσης· και (γ) ο Χορός απευθύνεται στους θεατές «ξεχνώντας» ότι η παράσταση είναι ένας ξεχωριστός, πλαστός κόσμος, που υποτίθεται ότι δεν πρέπει να επικοινωνεί ευθέως με τον κόσμο των θεατών, και τους δίνει ηθικές συμβουλές και νουθεσίες.
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ: Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (1) Εισαγωγικά Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (2) Η κωμωδία της Κρίσης Για …
Η επίσημη μαθητεία του Στρεψιάδη ξεκινά με το ξέσπασμα του Σωκράτη, που αγανακτεί για την ανικανότητα του καινούριου του μαθητή να συγκρατήσει στη μνήμη του οποιαδήποτε ουσιαστική γνώση. Σύντομα αποδεικνύεται ότι αιτία γι᾽ αυτό δεν είναι μόνο η προχωρημένη ηλικία και το αδύναμο μυαλό του γέροντα, αλλά και το γεγονός ότι δεν αντιλαμβάνεται πώς τον εξυπηρετεί στην κατάστασή του μια διδασκαλία περί μέτρων και ρυθμών ή για τα γραμματικά γένη των ζώων και των κυρίων ονομάτων.
Οι «Νεφέλες» είναι η κωμωδία της Κρίσης! Η κρίση των «Νεφελών» είναι μόνο δευτερευόντως… κρίση χρέους! Πρόκειται, πολύ σοβαρότερα, για κρίση πολιτική και κοινωνική! Ακόμη πιο βαθιά, στις «Νεφέλες» έχουμε να κάνουμε με μια ΚΡΙΣΗ ΗΘΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ, από την οποία εκπορεύονται όλες οι λοιπές κακοδαιμονίες της κοινωνίας.
Οι «Νεφέλες» διδάχθηκαν στα Μεγάλα Διονύσια του 423 π.Χ. Προς μεγάλη του απογοήτευση ο Αριστοφάνης κέρδισε μόλις το τρίτο (και τελευταίο) βραβείο, παρά το γεγονός ότι, όπως διατείνεται στην Παράβαση της αναθεωρημένης εκδοχής του έργου, η κωμωδία αυτή ήταν από τις πιο έξυπνες που έγραψε ποτέ.
Θέτοντας στη διάθεση των “Λωτοφίλων” (ας μας επιτραπεί ο νεολογισμός 🙂 ) το εισαγωγικό τηλεσεμινάριο της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ 411: …
Προς διευκόλυνση των νεοεισερχομένων φοιτητών στο Πανεπιστήμιό μας, αλλά και του ευρύτερου κοινού που ενδιαφέρεται για την ανοικτή και εξ …
Στο αρχείο pdf, που αναρτάται εδώ, θα βρείτε εκτεταμένες ελληνόγλωσσες περιλήψεις των πιο κάτω εργασιών:
Λωτοφάγοι 