Για το πρώτο στάσιμο του αισχύλειου “Αγαμέμνονα” (385-487)
O έμπειρος θεατής γνωρίζει πως τα σημεία στα οποία συμπυκνώνεται η θεματολογία μιας τραγωδίας και διατυπώνονται οι διδακτικές της συνεπαγωγές …
Tag Archives: Αρχαία Ελλάδα
Εφαρμογές iOS για κλασικούς φιλολόγους και λάτρεις του αρχαίου κόσμου
Στην παρούσα ανάρτηση συλλέγονται εφαρμογές iOS, χρήσιμες για κλασικούς φιλολόγους, φοιτητές κλασικής φιλολογίας και γενικά λάτρεις της αρχαιοελληνικής κυρίως αρχαιότητας.
Η μουσική στο αρχαίο τραγικό δράμα
Βασικό σημείο απόκλισης του αρχαίου δράματος από το σύγχρονο είναι ο ρόλος και η σημασία που η μουσική διαδραμάτιζε σε αυτό. Η αρχαία τραγωδία και κωμωδία δεν ήταν ακριβώς “μουσικό θέατρο” κατά τον τρόπο της σύγχρονης όπερας· εμπεριείχαν όμως ως ουσιώδη παράμετρο τη μουσική και την έρρυθμη κίνηση, δηλαδή την κίνηση με τη συνοδεία μουσικής ή την πλήρη όρχηση που συνδυαζόταν με τραγούδι.
Η παράδοση των κειμένων της αρχαίας τραγωδίας: γενικό διάγραμμα
“Περιγράψτε τη διαδικασία με την οποία έφτασαν στα χέρια μας τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα και ειδικά κείμενα των τριών τραγικών ποιητών”
Δύο τηλεμαθήματα για την αρχαία κωμωδία (“Νεφέλες”, “Σαμία”)
Στην ανάρτηση αυτή συγκεντρώνονται δύο τηλεμαθήματα για την αρχαία κωμωδία (Παλαιά και Νέα), τα οποία έλαβαν χώρα στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, στις 20 και 27 Μαΐου 2016. Τα τηλεμαθήματα διδάχθηκαν στο πλαίσιο της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ 421: Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο ΙΙ (Κωμωδία) του πτυχιακού προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό”.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη (4): Οι “Νεφέλες” και ο ‘τύπος’ της Παλαιάς Κωμωδίας
Οι Νεφέλες είναι έργο που παρουσιάζει πολλά από τα τυπικά στοιχεία του είδους που ονομάζεται «Παλαιά Κωμωδία». Είναι όμως ταυτόχρονα και έργο που παίζει με τις συμβάσεις του είδους που υπηρετεί, τις σχολιάζει ειρωνικά και τις υπονομεύει με πάρα πολλούς τρόπους.
Για τις “Φοίνισσες” του Ευριπίδη: (8) Ερωτήσεις κατανόησης και εμβάθυνσης
Οι παρακάτω ερωτήσεις σκοπό έχουν να βοηθήσουν τους φοιτητές που μελετούν τις “Φοίνισσες” να κατανοήσουν το κείμενο και να εμβαθύνουν σε αυτό. Σημειώνουμε με ευχαρίστηση πως με την ανάρτηση αυτή οι “Λωτοφάγοι” φτάνουν τα 300 κείμενα στα τέσσερα και κάτι χρόνια της ύπαρξής τους! Σας ευχαριστούμε που μας διαβάζετε.
Για τους “Επτά επί Θήβας” του Αισχύλου: (8) Ερωτήσεις κατανόησης και εμβάθυνσης
Οι παρακάτω ερωτήσεις σκοπό έχουν να βοηθήσουν τους φοιτητές που μελετούν τους Επτά επί Θήβας του Αισχύλου να κατανοήσουν και να εμβαθύνουν στο έργο.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (6) Ερωτήσεις κατανόησης και εμβάθυνσης
Οι παρακάτω ερωτήσεις σκοπό έχουν να βοηθήσουν τους φοιτητές που μελετούν τις Νεφέλες να κατανοήσουν και να εμβαθύνουν στο έργο.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.9) Η Έξοδος (1675-1737 Στ.)
Στην κωμωδία, η Έξοδος είναι συνήθως ένα μεγάλο, θορυβώδες, κάποτε και «πικάντικο» γλέντι (με απελευθερωμένα τα σώματα και τα μυαλά στο πνεύμα της λατρείας του θεού Διονύσου). Καταλήγοντας η Κωμωδία γιορτάζει τον θρίαμβο του Kωμικού Ήρωα συνήθως με ένα γάμο, μια θρησκευτική γιορτή, έναν κῶμο, κ.τ.ό. Οι «Νεφέλες» όμως — αναμενόμενο πια! — αποκλίνουν από τα συνηθισμένα και σε αυτό το σημείο.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.8) Ο Β᾽ Επιρρηματικός Αγώνας (1542-1674 Στ.)
Αν η ύπαρξη δεύτερης Παράβασης δεν είναι πρωτάκουστη, η ύπαρξη δεύτερου Επιρρηματικού Αγώνα Λόγων σε μια κωμωδία — και μάλιστα σε πλήρη ανάπτυξη, δηλαδή με όλα τα δομικά του συστατικά — είναι πολύ πιο σπάνια. Ακόμη πιο σπάνιο είναι το γεγονός ότι ο δεύτερος Επιρρηματικός Αγώνας στις «Νεφέλες» είναι οργανωμένος με τέτοιο τρόπο, ώστε εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι αποτελεί καθρέφτισμα του προηγούμενου.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.7) Ιαμβικές Σκηνές (1335-1541 Στ.)
Οι «Ιαμβικές Σκηνές» είναι σειρά επεισοδίων, στα οποία ενώπιον του κωμικού ήρωα εμφανίζονται ένας-ένας διάφοροι χαρακτήρες, στην πλειονότητά τους πρώην αντίπαλοί του, που εξευτελίζονται και γελοιο-ποιούνται. Μερικές φορές την πομπή συμπληρώνουν άνθρωποι που το προηγούμενο καθεστώς τους είχε αδικήσει και που τώρα, σ᾽ αυτό τον «γενναίο καινούριο κόσμο», λαμβάνουν επιτέλους την αμοιβή τους.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.6) Η Β᾽ Παράβαση (1319-1334 Στ.)
∗ Το τμήμα αυτό του έργου ονομάζεται «Δεύτερη Παράβαση», διότι για δεύτερη φορά: (α) αδειάζει η σκηνή από τους υποκριτές και μένει μόνος ο Χορός στην ορχήστρα· (β) διακόπτεται η κανονική ροή της δράσης· και (γ) ο Χορός απευθύνεται στους θεατές «ξεχνώντας» ότι η παράσταση είναι ένας ξεχωριστός, πλαστός κόσμος, που υποτίθεται ότι δεν πρέπει να επικοινωνεί ευθέως με τον κόσμο των θεατών, και τους δίνει ηθικές συμβουλές και νουθεσίες.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.5) Ο Α᾽ Επιρρηματικός Αγώνας (1040-1318 Στ.)
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ: Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (1) Εισαγωγικά Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (2) Η κωμωδία της Κρίσης Για …
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.4) Μεταβατικό επεισόδιο (780-1039 Στ.)
Η επίσημη μαθητεία του Στρεψιάδη ξεκινά με το ξέσπασμα του Σωκράτη, που αγανακτεί για την ανικανότητα του καινούριου του μαθητή να συγκρατήσει στη μνήμη του οποιαδήποτε ουσιαστική γνώση. Σύντομα αποδεικνύεται ότι αιτία γι᾽ αυτό δεν είναι μόνο η προχωρημένη ηλικία και το αδύναμο μυαλό του γέροντα, αλλά και το γεγονός ότι δεν αντιλαμβάνεται πώς τον εξυπηρετεί στην κατάστασή του μια διδασκαλία περί μέτρων και ρυθμών ή για τα γραμματικά γένη των ζώων και των κυρίων ονομάτων.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.2α) Η Πάροδος (284-665 Στ.)
Η Πάροδος στις «Νεφέλες» είναι ιδιάζουσα. Ο Χορός δεν τηρεί τη συνηθισμένη εχθρική στάση απέναντι στα σχέδια του Κωμικού Ήρωα. Αντίθετα, τόσο οι Νεφέλες, όσο και ο Σωκράτης, προσφέρονται να τον βοηθήσουν, αν και τελικά η βοήθεια που του προσφέρουν θα αποδειχθεί καταστροφική. Ο Στρεψιάδης θα πάρει ένα καλό μάθημα — από τις ίδιες τις Νεφέλες, οι οποίες δεν είναι πράγματι αυτό που φαίνονται, δηλαδή προστάτιδες του Σωκράτη και όσων πρεσβεύει αυτός.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.1) Ο Πρόλογος (1-283 Σταύρου)
«Πρόλογος» στο αρχαίο θέατρο αποκαλείται το εισαγωγικό μέρος του δράματος, το οποίο προηγείται της εισόδου του χορού. Στην Παλαιά Κωμωδία, ο Πρόλογος είναι συνήθως πιο εκτεταμένος από ό,τι στην τραγωδία. Αποτελείται από σειρά εισαγωγικών επεισοδίων, στα οποία αποκαλύπτεται ότι το κωμικό σύμπαν, το οποίο εκπροσωπεί ο πρωταγωνιστής (κατά κανόνα, ένας απλός άνθρωπος του λαού, συνήθως άνδρας ώριμης ηλικίας), βρίσκεται σε σοβαρή κρίση.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (2) Η κωμωδία της Κρίσης
Οι «Νεφέλες» είναι η κωμωδία της Κρίσης! Η κρίση των «Νεφελών» είναι μόνο δευτερευόντως… κρίση χρέους! Πρόκειται, πολύ σοβαρότερα, για κρίση πολιτική και κοινωνική! Ακόμη πιο βαθιά, στις «Νεφέλες» έχουμε να κάνουμε με μια ΚΡΙΣΗ ΗΘΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ, από την οποία εκπορεύονται όλες οι λοιπές κακοδαιμονίες της κοινωνίας.
Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (1) Εισαγωγικά
Οι «Νεφέλες» διδάχθηκαν στα Μεγάλα Διονύσια του 423 π.Χ. Προς μεγάλη του απογοήτευση ο Αριστοφάνης κέρδισε μόλις το τρίτο (και τελευταίο) βραβείο, παρά το γεγονός ότι, όπως διατείνεται στην Παράβαση της αναθεωρημένης εκδοχής του έργου, η κωμωδία αυτή ήταν από τις πιο έξυπνες που έγραψε ποτέ.
Για τις “Φοίνισσες” του Ευριπίδη: (7β) Ατομικό/δημόσιο συμφέρον (Κρέων, Μενοικέας)
Στις Φοίνισσες, ο Κρέων μπορεί να μην έχει τα σκληρά γνωρίσματα του Κρέοντα της Αντιγόνης, αλλά σίγουρα δεν διαθέτει ούτε την ηθική σοφία ούτε το μεγαλείο ψυχής που απαιτούνται για να τοποθετήσει πάνω από τις προσωπικές του επιδιώξεις το δημόσιο συμφέρον.
