Tags

, , , , , ,


Στην Ειρήνη του Αριστοφάνη διαβάζουμε τους ακόλουθους στίχους:

νῦν, τοῦτ᾽ ἐκεῖν᾽, ἥκει τὸ Δάτιδος μέλος,
ὃ δεφόμενός ποτ᾽ ᾖδε τῆς μεσημβρίας·        290
«ὡς ἥδομαι καὶ χαίρομαι κεὐφραίνομαι»

Οι στίχοι αυτοί έγιναν διάσημοι ως παράδειγμα του περιβόητου φαινομένου του “δατισμού“ (βλ. κι εδώ την αναφορά του Ηρωδιανού). Το συγκεκριμένο χωρίο, όμως, αριστούργημα ποιητικού συγκερασμού της ηδονής που προκαλείται από τη μουσική και από τον… αυτοερωτισμό (!), αδικείται, όταν κανείς επικεντρώνεται αποκλειστικά στον βαρβαρισμό του Δάτη (ή τις πικάντικες συνδηλώσεις του δεφόμενος…).

Ο Αριστοφάνης, ως συνήθως, παίζει με τις πολλαπλές σημασίες των λέξεων (υπάρχουν… μέλη και μέλη, όλα όμως έχουν την πρακτική τους χρησιμότητα!), αλλά και με τις κωμικές δυνατότητες που παρέχει η σχετική ομοηχία (ᾖδε από το ᾄδω, τραγουδώ, αλλά με σαφείς παραπομπές στο ἥδομαι και την ἡδονήν!).

Παραθέτω πιο κάτω δύο δοκιμές να αποδοθεί το χωρίο με τα λογοπαίγνια και τον υποδόριο σαρκασμό του (μεταξύ άλλων, ο Τρυγαίος, πασιχαρής ο ίδιος, καλεί τους Έλληνες σε δράση απαγγέλλοντας ένα ποιητικό χωρίο που μιλά για… ξάπλα και… αποχαύνωση και άλλες ψυχωφελείς δραστηριότητες!). Η πρώτη απόπειρα ανήκει στην Αυτού Μικρότητα και η δεύτερη στην καλή φίλη Σταυρούλα Τσιπλάκου. Καλώ τους αναγνώστες να προσθέσουν, αν θέλουν, τις δικές τους εκδοχές!

Ιδού η πρώτη:

Και τώρα εδώ ταιριάζει γάντι
εκείνο το παλιό μέλος του Δά(ν)τη
που μες το ωραίο μεσημέρι αρμονικά
το τσάκιζε ο καλός σου ηδονικά:
“Ω χαίρε, εσύ που χαίρεσαι,
που χαίρω, που μου χαίρεσαι!

Ιδού και η δεύτερη!

Κι εδώ κολλάει του Δάτη η μαλακία
που εξετόξευσεν… μπαρούφαν θεία·
το μέλος σου τραβώντας είπες, Δάτι:
«μελώνομαι, ωραίο μου πουλάκι».

Αναμένουμε και τις δικές σας!