“Mε τις Γεναίτζιες της η Άρτεμις Ευαγόρου κομίζει κάτι φρέσκο και σπαρταριστό στην κυπριακή λογοτεχνία. Οι Γεναίτζιες συνιστούν υπονομευτική αναδιήγηση των γεγονότων ενός πολέμου, εν προκειμένω του Τρωικού – αν και θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε από τους πολέμους που αφηγείται η «κλασική» λογοτεχνία.
Κείμενο ομιλίας που εκφωνήθηκε στο πλαίσιο του Θερινού Ινστιτούτου Αρχαίου Ελληνικού Δράματος εις Μνήμη Νίκου Σιαφκάλη, στη Λευκωσία, την 6η Ιουλίου 2021
Ένα αλλιώτικο κείμενο διαβάζω στο σημερινό, καινούριο επεισόδιο της σειράς “Αναγνώσεις κυπριακής λογοτεχνίας”: ένα απόσπασμα από το αφήγημα Γεναίτζιες της Αρτέμιδας Χ. Ευαγόρου (Λευκωσία: Bookworm publications, 2020).
Βασικό μέρος της εκπαιδευτικής μεθοδολογίας που ακολουθείται στο Πρόγραμμα “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου είναι οι ζωντανές διαδραστικές δραστηριότητες.
Καταγραφή διάλεξης που δόθηκε στις 7 Μαρτίου 2021 στο πλαίσιο της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ 421: Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο ΙΙ (Κωμωδία) του Προγράμματος “Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό” του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου. Η διάλεξη εξετάζει τον “Δύσκολο” του Μενάνδρου.
Στο βίντεο που ακολουθεί καταγράφεται η 1η Ομαδική Συμβουλευτική Συνάντηση της Θεματικής Ενότητας ΕΛΛ421: Αρχαίο Ελληνικό Μάθημα, ΙΙ (Κωμωδία), η οποία διεξήχθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2021. Αντικείμενο της συνάντησης ήταν οι Σφήκες του Αριστοφάνη.
Σύμφωνα με τον Βδελυκλέωνα, οι συνήγοροι έχουν πολλαπλό συμφέρον να εισάγουν στο δικαστήριο δίκες, καθώς oι ίδιοι εξασφαλίζουν παχυλούς μισθούς (πολύ παχυλότερους από ό,τι οι δικαστές), που δεν εξαρτώνται από το αν θα γίνει η δίκη ή όχι, εκδικάζοντας υποθέσεις προσφέρουν εκδούλευση στους πολιτικούς τους προστάτες, των οποίων λειτουργούν σαν επαγγελματίες κόλακες, το προσωπικό τους ρίσκο είναι μηδενικό, καθώς συνεννοούνται μεταξύ τους και στήνουν τις δίκες μοιράζοντας τα κέρδη. Πρόκειται, δηλαδή, αν πιστέψουμε τον Βδελυκλέωνα, όχι απλώς για διαφθορά, αλλά για κανονική εγκληματική οργάνωση με στόχο την καταδολίευση της δικαιοσύνης. Όσο και αν η κωμωδία παραμένει κωμωδία, υπάρχουν στοιχεία στη δομή του αθηναϊκού συστήματος απονομής δικαιοσύνης, που επέτρεπαν τέτοια φαινόμενα.
Η σύγκρουση μεταξύ Φιλοκλέωνα και Βδελυκλέωνα στους Σφήκες μπορεί να διαβαστεί σε ποικίλα επίπεδα: ως οικογενειακή διαμάχη πατέρα και γιου, ως έκφανση του περίφημου «χάσματος των γενεών», ως ταξική σύγκρουση, εφόσον ο Βδελυκλέων κινείται ανάμεσα στην ελίτ και υιοθετεί τους τρόπους της, ενώ ο Φιλοκλέων είναι αμετανόητα «λαϊκός» και, όπως αποδεικνύεται, αθεράπευτα «αγροίκος». Παρά ταύτα ο Αριστοφάνης, με τρόπο που μας εκπλήσσει, αφού στον Πρόλογο δηλώνει εμφατικά ότι η κωμωδία του αυτή «δεν θα πετσοκόψει πάλι το ίδιο πρόσωπο», την παρουσιάζει ως σύγκρουση ανάμεσα σε έναν άνθρωπο «που αγαπά τον Κλέωνα» και κάποιον «που τον βδελύσσεται».
Στο βίντεο που ακολουθεί παρουσιάζεται σχολιασμένη η δομή των Σφηκών.
Ο Αριστοφάνης διδάσκει τους Σφήκες στα Λήναια του 422 π.Χ. Στον συγκεκριμένο διαγωνισμό συμμετέχει επίσης ο Φιλωνίδης με την κωμωδία Προάγων. Σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες, και αυτό το έργο ήταν του Αριστοφάνη· ο Φιλωνίδης ήταν απλώς ο διδάσκαλος (ο Φιλωνίδης, όπως και ο Καλλίστρατος, ήταν σταθεροί συνεργάτες του Αριστοφάνη και αναλάμβαναν εκ μέρους του διδασκαλίες). Ο Προάγων καταλαμβάνει την πρώτη θέση στον διαγωνισμό. Οι Σφήκες κατατάσσονται δεύτεροι (παρόλο που κάποιοι μελετητές θεωρούν ότι η σειρά ήταν αντίστροφη). Τρίτος έρχεται ο Λεύκων με την κωμωδία Πρέσβεις.
[Το κείμενο δημοσιεύεται στο πρόγραμμα της παράστασης των αριστοφανικών Αχαρνέων, που ανεβάζει ο ΘΟΚ αυτό το καλοκαίρι σε σκηνοθεσία Βαρνάβα Κυριαζή. Οι φωτογραφίες είναι από τις πρόβες της παράστασης και έχουν διαχυθεί στα κοινωνικά δίκτυα από τον ΘΟΚ.]
Michalis Pashiardis’ nightmarish poem “Nicosia, Evening, 15.7.74” (The Ways of Poetry II, Nicosia 1976) is one of the most accomplished …
The lecture guides the listener on a journey through the modern history of Cyprus, specifically the period 1960–1974 and its immediate aftermath. I do not explore events so much as attitudes, discourses and traumas refracted through selections from the work of the foremost poets of the period who wrote in Greek: Kostas Montis (1914–2004), Pantelis Michanikos (1926-1979), Michalis Pashiardis (1941–) and Kyriakos Charalambides (1940–).
Στο δέκατο τρίτο επεισόδιο της σειράς “Αναγνώσεις κυπριακής λογοτεχνίας” διαβάζουμε απόσπασμα από το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Γεώργιου Ν. Χαριτωνίδη Με το μέλι και το σφηλικούντρι τους: Επεισόδια από τον βίο του Άκη Κατελάρη (Κύπρος 2019).
Στο δωδέκατο επεισόδιο της σειράς “Αναγνώσεις Κυπριακής Λογοτεχνίας” διαβάζουμε απόσπασμα από το μυθιστόρημα του Αντώνη Γεωργίου Ένα άλπουμ ιστορίες (Αθήνα: Εκδόσεις Το Ροδακιό 2014).
Στο ενδέκατο επεισόδιο της σειράς “Αναγνώσεις κυπριακής λογοτεχνίας” διαβάζουμε το διήγημα της Μαρίας Α. Ιωάννου “Έρημος”. Το διήγημα συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή Καζάνι (Αθήνα: Εκδόσεις Νεφέλη 2014). Η σειρά “Αναγνώσεις κυπριακής λογοτεχνίας” φέρνει στο προσκήνιο έργα της πρόσφατης κυπριακής λογοτεχνίας που έχουν ξεχωρίσει, αρχής γενομένης από την πεζογραφία.
Στο δέκατο επεισόδιο της σειράς “Αναγνώσεις Κυπριακής Λογοτεχνίας” διαβάζουμε το διήγημα του Κώστα Λυμπουρή “Τα παιχνίδια ενός δελφινιού” από τη συλλογή διηγημάτων “Βοτσαλωτή” (Αθήνα: Το Ροδακιό 2019).
Στο ένατο επεισόδιο της σειράς Αναγνώσεις Κυπριακής Λογοτεχνίας διαβάζουμε απόσπασμα από τη νουβέλα της Κωνσταντίας Σωτηρίου, “Πικρία Χώρα” (Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη 2019).
Στο 8ο επεισόδιο της σειράς “Αναγνώσεις κυπριακής λογοτεχνίας”, την οποία φιλοξενεί το ιστολόγιο Λωτοφάγοι, ο Αντώνης Πετρίδης διαβάζει απόσπασμα από τη νουβέλα της Κωνσταντίας Σωτηρίου “Φωνές από χώμα” (Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη 2017).
Στο έβδομο επεισόδιο της σειράς “Αναγνώσεις Κυπριακής Λογοτεχνίας”, το ιστολόγιο Λωτοφάγοι παρουσιάζει απόσπασμα από τη νουβέλα της Κωνσταντίας Σωτηρίου “Η Αϊσέ πάει διακοπές” (Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη 2015).
