Tags
πρόσφυγες, Ευρωπαϊκό Κεκτημένο, Κυπριακό, Κερύνεια, Νίκος Τορναρίτης, Σχέδιο Ανάν, επιστροφή, λύση, ομοσπονδία
Είπα πολλές φορές ότι δεν θα γράφω επικαιρικά κείμενα σε αυτό το μπλογκ – και μάλιστα κείμενα πολιτικού χαρακτήρα – αλλά οι εξελίξεις δεν μας αφήνουν να αγιάσουμε.
Αυτό το σύντομό μου σχόλιο αναφέρεται στις πρόσφατες δηλώσεις του Νίκου Τορναρίτη σχετικά με τη λύση και τις προοπτικές επιστροφής στην Κερύνεια, οι οποίες, ως φυσικόν, προκάλεσαν μεγάλες αντιδράσεις. Θα καταγράψω την άποψή μου ως απλός ελεύθερος πολίτης. Είμαι πάντοτε ανοικτός σε διάλογο, οπότε κάθε σχόλιο (νοουμένου ότι θα διατυπώνεται με σοβαρότητα και με σεβασμό σε κάθε άποψη) είναι ευπρόσδεκτο.
Δυστυχώς, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας και κυρίως με τα παιδιά μας, δεν μπορούμε παρά να παραδεχθούμε ότι ο Νίκος Τορναρίτης είπε όντως την πικρή αλήθεια, όταν παραδέχθηκε πως δεν υπάρχει περίπτωση επιστροφής της Κερύνειας υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση. Παρόλες τις φυσιολογικές διαμαρτυρίες μας (η αλήθεια πονάει), πράγματι δεν φαίνεται να υπάρχει ρεαλιστικά μιλώντας τέτοια προοπτική, τουλάχιστον στο πλαίσιο μιας λύσης ομοσπονδιακού τύπου – κι αυτό είναι κάτι που θα πρέπει δυστυχώς να το παραδεχθούμε και, αν θέλουμε όντως να προχωρήσουμε σε τέτοιου είδους λύση (κανείς δεν με έχει πείσει, προσωπικά, ότι υπάρχει άλλος δρόμος) να το αποδεχθούμε, όσο κι αν μας πληγώνει.
Όμως, ως Κερυνειώτης που (το λέω και το εννοώ) υπό όρους και προϋποθέσεις δεν θα είχε πρόβλημα να επιστρέψει στην Κερύνεια υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση, θα ήθελα να σημειώσω τα ακόλουθα. Ας εκληφθεί το κείμενό μου αυτό ως έργο εν προόδω, σκέψεις στη δυναμική της διαμόρφωσής τους, και όχι ως παγιωμένες πολιτικές θέσεις ή μανιφέστο.
(α) Το ουσιώδες ζήτημα δεν είναι αν η Κερύνεια θα διοικείται από Έλληνες ή Τούρκους, αν θα ανήκει στο ένα ή στο άλλο συνιστών κρατίδιο, αλλά αν θα επιτραπεί στους Έλληνες κατοίκους της να επιστρέψουν στις εστίες και τις περιουσίες τους, έστω υπό Τ/Κ διοίκηση, εννοείται σε συνθήκες ασφαλείας και σεβασμού της ανθρώπινης ακεραιότητας. Το Σχέδιο Ανάν, το οποίο απέβλεπε στην παγίωση μόνιμων πλειοψηφιών στα συνιστώντα κρατίδια, δηλαδή στη φυλετική καθαρότητα των δύο ζωνών, επέτρεπε κάτι τέτοιο μόνο σε πολύ λίγους Ε/Κ πρόσφυγες, την ίδια στιγμή που οι Ευρωπαίοι πολίτες μπορούσαν να ασκήσουν ελεύθερα τα δικαιώματα που προβλέπονται στο acquis communitaire. Θα πρέπει να πείσουμε ότι αυτού του είδους οι αποκλίσεις από το Κεκτημένο δεν μπορεί να είναι μόνιμες.
(β) Εξίσου κρίσιμο σημείο προς διευκρίνιση είναι επίσης αν αυτοί που θα επιλέξουν να επιστρέψουν θα έχουν ΠΛΗΡΗ πολιτικά δικαιώματα στο τουρκοκυπριακό συνιστών κρατίδιο: δηλαδή το δικαίωμα της άσκησης των τεσσάρων βασικών ελευθεριών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ελεύθερη διακίνηση προσώπων, αγαθών, κεφαλαίων και υπηρεσιών), το δικαίωμα απόκτησης περιουσίας, το δικαίωμα ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας, το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, το δικαίωμα στην (ελληνική) παιδεία και την ανεξιθρησκία κ.ο.κ. Με βάση το Σχέδιο Ανάν και πάλι, τέτοιου είδους πλήρη και απεριόριστα πολιτικά δικαιώματα δεν δίνονταν στους πρόσφυγες που επέστρεφαν υπό Τ/Κ διοίκηση· αντιθέτως αυτοί καταδικάζονταν να είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
(γ) Τέλος, είναι επάναγκες να ξεκαθαριστεί αν αυτοί που θα έχουν μεν το αναγνωρισμένο δικαίωμα να επιστρέψουν αλλά θα επιλέξουν να μην το κάνουν θα αποζημιωθούν με τρόπο ουσιαστικό και δίκαιο, δηλαδή για το σύνολο των περιουσιών τους, σε πραγματικές τιμές του σήμερα και σε μετρητά (όχι σε κρατικά ομόλογα ενός κράτους που ακόμη δεν υπάρχει). Το Σχέδιο Ανάν ήταν το λιγότερο ασαφές και νεφελώδες όσον αφορά στο καθεστώς των αποζημιώσεων και αυτό αποτέλεσε μια από τις πιο σημαντικές αιτίες της απόρριψής του από τον απλό πολίτη.
Ο πολιτικός ρεαλισμός, λοιπόν, μπορεί να επιβάλλει να αποδεχθούμε ότι η ομοσπονδιακή λύση είναι η μόνη εφικτή και ότι στο πλαίσιο της λύσης αυτής η Κερύνεια δεν θα αποδοθεί στην ελληνοκυπριακή διοίκηση, αλλά ο ίδιος πολιτικός ρεαλισμός (δηλαδή οι προοπτικές βιωσιμότητας αυτής της λύσης, που δεν εξαρτώνται μόνο από τα νομοτεχνικά, αλλά κυρίως από τη μερική έστω ικανοποίηση του αισθήματος δικαίου στις δύο κοινότητες) επιβάλλει να εξασφαλιστούν τουλάχιστον τα πιο πάνω ως το απόλυτο μίνιμουμ. Γιατί αν τα πιο πάνω δεν εξασφαλιστούν, εν όλω ή εν μέρει, αμέσως ή σε (μικρό) βάθος χρόνου, τότε η λύση δεν θα είναι γνησίως ομοσπονδιακή, αλλά οι όροι “ομοσπονδία”, “ενιαίο κράτος”, “μία κυριαρχία” κλπ θα είναι θλιβεροί ευφημισμοί που θα καμουφλάρουν μια δυσλειτουργική και επικίνδυνη πραγματικότητα.
Σημειώνω τα πιο πάνω με την πιο ειλικρινή διάθεση και με την πραγματική ετοιμότητα να συναινέσω αυτή τη φορά σε μια λύση ομοσπονδιακού τύπου. Υπάρχουν σκληρά δεδομένα επί του εδάφους, που επιβάλλουν τουλάχιστον τον προβληματισμό και που απαγορεύουν την εύκολη καταφυγή στον ηρωικό μαξιμαλισμό και την ανεδαφική μεγαλοστομία:
(α) Ο ελληνοκυπριακός πληθυσμός σε μαζική πλέον κλίμακα παρουσιάζει τάσεις συμβιβασμού με την κατοχή και αποδοχής των όρων που αυτή δημιουργεί επί του εδάφους: η ανησυχητικότερη ένδειξη αυτή της τάσης είναι η συνεργασία με την “Επιτροπή Αποζημιώσεων”, η οποία υπερβαίνοντας κατά πολύ τους όρους εντολής του ΕΔΑΔ δεν αποζημιώνει τους νόμιμους ιδιοκτήτες για την απώλεια χρήσης των περιουσιών τους, αλλά εξαγοράζει τις περιουσίες τους και μάλιστα στο ένα πέμπτο της αξίας τους (εσχάτως και στο ένα έβδομο)·
(β) οι κάθε λογής οικονομικές συναλλαγές των Ε/Κ με το ψευδοκράτος συμποσούνται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ ετησίως και προϊόντος του χρόνου αυξάνονται·
(γ) ο εποικισμός συνεχίζεται με εντεινόμενους ρυθμούς, ενώ οι έποικοι τεκνοποιούν μαζικά και τα παιδιά τους αναπτύσσουν κυπριακή αυτοσυνειδησία, κάτι που καθιστά δυσκολότερη την αποπομπή τους, έστω και αν ορθώς επιμένουμε ότι ο εποικισμός είναι έγκλημα πολέμου·
(δ) η Τουρκία και το ψευδοκράτος εξασφαλίζουν μέρα με τη μέρα περισσότερες συνεργασίες με σημαντικούς ξένους οικονομικούς παράγοντες, τέτοιες που συνιστούν στην πράξη αποδοχή (acknowledgement) του ψευδοκράτους ως ξεχωριστής οντότητας de facto. Φτάνει να μετρήσει απλώς κανείς την κίνηση στο παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου, για να πειστεί.
Με δυο λόγια: άλλο το 2004, άλλο το 2014.
Έχω πειστεί λοιπόν πέραν πάσης αμφιβολίας πως δεν υπάρχει άλλη λύση από τη Λύση. Αλλά η λύση αυτή, που ξέρω ότι δεν θα είναι “δίκαιη”, που ξέρω ότι δεν θα ισοδυναμεί με “απελευθέρωση” ούτε με ικανοποίηση των “προαιώνιων εθνικών πόθων”, αλλά θα είναι λύση ανάγκης και σκληρού συμβιβασμού, ΠΡΕΠΕΙ τουλάχιστον να με πείθει ΩΣ ΠΑΤΕΡΑ ότι τα παιδιά μου θα ζήσουν σε ευρωπαϊκές συνθήκες ισονομίας και ισοπολιτείας με τους Τουρκοκύπριους συμπολίτες τους.
Η προοπτική του αντιθέτου είναι, δεν μπορεί παρά να είναι, αδιανόητη.
Pingback: “Λωτοφάγοι”: Γενικό ευρετήριο | Λωτοφάγοι
Για όνομα του Θεού, κάποιοι φαίνεται να ξεχνούν για ποιούς μιλούμε. Κάμει ο Τούρκος συμφωνία και να την κρατήσει; Η ιστορία μας δίνει αρκετά παραδείγματα πως ΟΧΙ. Ούτε λίγα θα μας δώσουν ούτε πολλά.
LikeLike
Το ερώτημα, αγαπητή Κατερίνα, είναι τι κάνουμε, αν δεν έχουμε πρόθεση να συνομιλήσουμε;
LikeLike
Εάν αποδέχεσαι το προϊόν ενός πολέμου (διζωνική) ως αναπόφευκτο, μήπως ένας άλλος πόλεμος είναι επίσης αναπόφευκτος τελικά; Όσο όμορφα και να τα γράψει κανείς ο τετραγωνισμός του κύκλου είναι λανθασμένος.
LikeLike
Αγαπητέ Κυριάκο, το αποτέλεσμα της εισβολής δεν ήταν η διζωνική ομοσπονδία, αλλά η διχοτόμηση. Δεν αποδέχομαι τη διχοτόμηση και γι᾽ αυτό ποθώ τη λύση του Κυπριακού όχι για μένα, αλλά για τα παιδιά μου.
Δεν βλέπω την ομοσπονδία ούτε ως αυτοσκοπό ούτε ως φετίχ. Αλλά η λύση, δυστυχώς, δεν μπορεί να επιβληθεί άνωθεν, θα πρέπει να είναι συμφωνημένη. Και αυτή τη στιγμή η Τουρκία αρνείται να συζητήσει σε οποιαδήποτε άλλη βάση. Εκτός αν μπορούμε να πείσουμε την κατοχική δύναμη και τη διεθνή κοινότητα ότι μπορεί να υπάρξει άλλη μορφή διευθέτησης, συζητούμε στη βάση της ομοσπονδίας. Αλλιώς, αφήνουμε να περάσει κι άλλος καιρός. Αυτό όμως είναι παραδοσιακή επιδίωξη της Τουρκίας.
LikeLike
Αγαπητέ μου Αντώνη, εκτιμώ ιδιαίτερα την ειλικρίνεια και τη συλλογιστική σου. Φαίνεται πως γνωρίζεις καλά και το περιεχόμενο του σχεδίου Ανάν που στην 5η του εκδοχή είναι ακόμη χειρότερο. Δεν διαβλέπεις όμως ότι, παρά τις προθέσεις σου να συμβιβαστείς σε μία διζωνική με βάση αυτό το σχέδιο ή άλλο που ετοιμάζουν ως συνέχεια αυτού του σχεδίου, ΗΔΗ θυσιάζεις για τον εαυτό σου και για τα παιδιά σου επομένως, τα βασικότερα ανθρώπινα δικαιώματα και αποδέχεσαι την ένταξή σου σε μία κατηγορία “πολιτών” που δεν είναι ισότιμοι με άλλους πολίτες ανά το παγκόσμιο σε “πραγματικές” δημοκρατίες;; Και ακόμη κάτι. Ως καλός γνώστης της ιστορίας, δεν “ανησυχείς” ότι με την υπογεγραμμένη από τον λαό (π.χ. δημοψήφισμα) αποδοχή μίας διζωνικής με την Τουρκία, θα υπάρχει και de jure (και ως κάκιστο παγκόσμιο προηγούμενο αν και αυτό δεν με κόφτει ας προσέχουν οι άλλοι) αποδοχή ΤΕΤΟΙΑΣ λύσης που θα μας καθιστά πολιτικά ανίκανους να διαχειριστούμε τη ζωή μας, ενώ η “λύση” αυτή, λόγω της γνωστής φύσης του εταίρου (Τουρκία), όχι μόνον δεν θα εφαρμοστεί, ιδίως στα σημεία που μπορεί να είναι θετικά για εμάς, αλλά θα χρησιμεύσει και ως “προγεφύρωμα” η στάδιο για τη μεθόδευση της πλήρους κατάκτησης που δεν χρειάζεται κατ’ ανάγκην να έχει και αιματηρό χαρακτήρα; Η πολιτισμική αποδόμηση που προετοιμάζει το έδαφος για αποδοχή απαράδεκτων και προσβλητικών λύσεων για την αξιοπρέπεια ενός πολίτη, δημιουργεί πολύ πρόσφορο έδαφος για τις επόμενες πράξεις του ίδιου δράματος. Η “πλάκα” είναι ότι στο πεδίο αυτό της πολιτικής προεργασίας, συμβάλλει τα μάλα η Ε.Ε. με τις νομοθετικές ρυθμίσεις που επιβάλλει για διάφορα θέματα αλλά και η απρονοησία των δικών μας ταγών που περί άλλα τυρβάζουν (εξουσίες, χρήμα, κλπ ποταπά θέματα)..Αυτά για την ώρα..Είναι ορθό να προβληματιζόμαστε σοβαρά για τέτοια ζωτικά θέματα, όπως το εθνικό,.Από κει και πέρα όμως δεν αρκεί αυτό..Χρειάζονται συμπεράσματα, που θα μας οδηγήσουν σε σωστή κρίση, πιστεύω..
LikeLike
Αγαπητή Χαραλαμπία, σε ευχαριστώ για το μήνυμά σου, που συμβάλλει στον διάλογο και τον προβληματισμό. Θέτεις πολλά και διαφορετικά ζητήματα, οπότε θα προσπαθήσω να απαντήσω σημείο προς σημείο:
1. θυσιάζεις για τον εαυτό σου και για τα παιδιά σου επομένως, τα βασικότερα ανθρώπινα δικαιώματα και αποδέχεσαι την ένταξή σου σε μία κατηγορία “πολιτών” που δεν είναι ισότιμοι με άλλους πολίτες ανά το παγκόσμιο σε “πραγματικές” δημοκρατίες;
Εδώ μάλλον με παρερμηνεύεις, διότι λέω ακριβώς το αντίθετο: ότι δεν είναι δυνατόν να αποδεχθούμε λύση η οποία θα αποστερεί εις το διηνεκές από τους Κυπρίους πολίτες, Έλληνες και Τούρκους, στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Σημειώνω ότι είναι άλλο πράγμα η πολιτική ισότητα και άλλο πράγμα η απαίτηση για φυλετική καθαρότητα των ζωνών, δηλαδή για παγιωμένες πλειοψηφίες, όπως προέβλεπε το Σχέδιο Ανάν. Προβλέπω ότι στο νέο σχέδιο λύσης θα επανέλθει αυτή η απαίτηση ως μέτρο σταδιακής οικοδόμησης εμπιστοσύνης με το επιχείρημα ότι οι κοινότητες δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Το επιχείρημα αυτό έχει αδυνατίσει, φυσικά, από το 2003 και εξής, αλλά θα επανέλθει. Κατά τη γνώμη μου δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή τέτοια μόνιμη απόκλιση από το Κοινοτικό Κεκτημένο παρά μόνο ως πολύ προσωρινό μέτρο, που δεν θα έχει διάρκεια άνω των πέντε ετών.
2. η “λύση” αυτή, λόγω της γνωστής φύσης του εταίρου (Τουρκία), όχι μόνον δεν θα εφαρμοστεί, ιδίως στα σημεία που μπορεί να είναι θετικά για εμάς, αλλά θα χρησιμεύσει και ως “προγεφύρωμα” η στάδιο για τη μεθόδευση της πλήρους κατάκτησης που δεν χρειάζεται κατ’ ανάγκην να έχει και αιματηρό χαρακτήρα;
Η απουσία πραγματικών εγγυήσεων για την εφαρμογή της λύσης ήταν όντως ένα από τα μεγάλα τρωτά του Σχεδίου Ανάν. Σαφώς και ανησυχώ και είναι ένα από τα σημεία που οπωσδήποτε θα πρέπει να προσεχθούν κατά τις συνομιλίες. Το γεγονός όμως ότι ανησυχούμε δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσέλθουμε στις συνομιλίες με βάση λύσης την ομοσπονδία, εκτός αν έχουμε να προτείνουμε άλλη μορφή διευθέτησης αποδεκτή από την άλλη πλευρά. Ως έχουν τα πράγματα δυστυχώς δεν φαίνεται να υπάρχει οποιαδήποτε άλλη βάση διαπραγμάτευσης.
Όσο για το αν η ομοσπονδία μπορεί να λειτουργήσει ως προγεφύρωμα για τουρκοποίηση της Κύπρου: ο κίνδυνος αυτός μάλλον έχει αποτραπεί με την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ (γι᾽ αυτό και το Όχι στο Σχέδιο Ανάν ήταν ορθή επιλογή). Το θέμα είναι να μην επιτρέψουμε να υπάρξουν ρήτρες στη λύση που να ακυρώνουν μονίμως το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο και που να παραχωρούν στην Τουρκία απαράδεκτα δικαιώματα παρέμβασης.
3. αποδοχή απαράδεκτων και προσβλητικών λύσεων για την αξιοπρέπεια ενός πολίτη
Κανείς δεν μπορεί να εξαναγκάσει τον πολίτη να αποδεχθεί λύση που τον προσβάλλει και τον απειλεί. Προσωπικά, επιθυμώ διακαώς άμεση λύση του Κυπριακού, διότι το 2014 διαφέρει κάθετα από το 2004: πλέον δεν υπάρχει άλλη λύση από τη λύση για πολλούς λόγους, ο σοβαρότερος από τους οποίους είναι ότι οι ίδιοι οι Έλληνες Κύπριοι έχουν αρχίσει να συμβιβάζονται στην πράξη με τη διχοτόμηση (αυτό τεκμαίρει κυρίως η πώληση περιουσιών στα κατεχόμενα, η αδιάφορη συνεργασία με τις κατοχικές αρχές (αναφέρομαι στο τουριστικό πήγαινε-έλα στα κατεχόμενα και στα κάθε λογής αλισβερίσια με το ψευδοκράτος) αλλά και άλλα πολλά ανησυχητικά φαινόμενα. Παρόλα αυτά, ποτέ δεν πρόκειται να υπερψηφίσω λύση που να είναι ΧΕΙΡΟΤΕΡΗ (πιο ασταθής, πιο περίπλοκη στην εφαρμογή της και άρα πιο επικίνδυνη) από την παρούσα κατάσταση.
Αλλά οι συνομιλίες τώρα αρχίζουν και χρειάζεται να προσέλθουμε με ειλικρινή διάθεση επίλυσης του Κυπριακού, έστω και αν αυτή θα συνεπάγεται σκληρούς συμβιβασμούς και θυσίες.
LikeLike
Πιστεύω ότι αν οι Κερυνειώτες και γενικά η πλειοψηφία των προσφύγων επιστρέψει υπό Τουρκοκυπριακή διοίκηση θα είναι σαν να επιβραβεύουμε την εισβολή. Και έχω την απορία. Όταν όλοι οι Κύπριοι πρόσφυγες θα πάνε στα σπίτια τους οι Τουρκοκύπριοι πού θα πάνε? Άρα δεν γίνεται αυτό. Αν οι Τουρκοκύπριοι επιστρέψουν όλοι στα σπίτια τους και οι Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες όλοι στα δικά τους, τότε αυτό είναι εφικτό και μάλιστα νόμιμο και εύκολο. Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να βλεπουμε σαν μοναδική λύση την διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία η οποία θα ωφελήσει μακροχρόνια μόνο την Τουρκία, και δεν θέλουν την εφαρμογή και επί του εδάφους του Σύνταγματος του 1960. Εφόσον θα είμαστε πάλι ανάμεικτοι γιατί να είναι δύο ομόσπονδα κράτη? Αυτό θα είναι πολύ πολύπλοκο και χειρότερο από το Σύνταγμα του 1960 και θα αποβεί εις βάρος μας μακροχρόνια διότι όλα αυτά τα περι ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν θα εφαρμοστούν από την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους επειδή δεν μας έχουν συνηθίσει ότι σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτοί που γεννήθηκαν πριν το 1974 αλλά και οι εγκλωβισμένοι έχουν πικρά πείρα αλλά και η σημερινή στάση ττης Τουρκίας δεν δίνει και πολλές ελπίδες για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
LikeLike
Αγαπητή φίλη, το παν είναι η αναγνώριση του ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ της επιστροφής, κάτι που συνεπάγεται αναγνώριση και της κυριότητας επί των περιουσιών, άρα και δικαιώματος νόμιμης και πλήρους αποζημίωσης, σε περίπτωση που θα επιβληθεί, ελπίζω όχι με τη μορφή μόνιμης απόκλισης από το Κοινοτικό Κεκτημένο, quota στους αριθμούς των Έλλήνων που θα εγκατασταθούν (κάτι που προβλέπω ότι θα γίνει). Η λύση δεν θα είναι βιώσιμη, και δεν θα είναι παρά νομιμοποίηση των τετελεσμένων, αν δεν επιτρέψει την πραγματική συνύπαρξη των κοινοτήτων, έστω μετά την παρέλευση ενός διαστήματος χρόνου.
LikeLike
Να σημειώσω επίσης ότι άλλο πράγμα είναι η πολιτική ισότητα (η εγκαθίδρυση μιας Τ/Κ πολιτείας) και άλλο ο φυλετικός διαχωρισμός επί του εδάφους.
LikeLike